تاریخچه شرکت چاپ افست اولین چاپخانه سهامی عام ایران

مدیر سایت چاپینجا مقاله 22 مارس 2020

شرکت چاپ افست یکی از معدود شرکت هایی است که در حوزه صنایع چاپ بصورت سهامی عام مشغول است و سال است که عهده دار چاپ و نشر کتابهای درسی ایران است.

چاپنجاآنلاین: شرکت افست در بورس اوراق بهاردار حضور دارد و جزء چند چاپخانه ایی است که نام آن در ویکی پیدیا قابل جستجو است هرچن که اطلاعات موجود در آن کم و نیمه کاره است.

آن‌طور که در گزارشی در یکی از شماره‌های قدیمی روزنامه اطلاعات در تابستان ۱۳۳۷ نوشته شده، نخستین چاپ افست ایران در تیرماه ۱۳۳۶ با یک هزار سهم ۱۰۰۰ تومانی که سهامداران آن اغلب ناشران بودند، در خیابان ۳۰ تیر (قوام‌السلطنه سابق) فعالیت خود را آغاز کرد.

در آن سال‌ها که شرکت افست آغاز به کار کرد وضعیت کیفی وکمی چاپ در کشورمان چندان رضایت‌بخش نبود و این شرکت در آن روزگار با آوردن جدیدترین و پیشرفته‌ترین فناوری روز صنعت چاپ، زمینه‌های ایجاد یک تحول بزرگ را در صنعت چاپ کشورمان به‌وجود آورد و این‌گونه بود که تحول، چشمگیری در صنعت چاپ کشورمان رخ داد و زمینه چاپ هماهنگ و جدید کتاب‌های درسی در تیراژهای میلیونی برای نخستین بار فراهم شد و سه سال بعد به محل بزرگ‌تری در خیابان گوته تهران (که اکنون شهید احمدی نام دارد) منتقل شد.

براساس این گزارش در آغاز کار شرکت افست، تولید و چاپ با ۴ ماشین افست تک رنگ با اندازه‌های ۹۲/۵ در ۱۱۳ سانتیمتر و یک دستگاه دوربین کلیمش ریلی امکان‌پذیر شد و چندی بعد ۴ ماشین دو رنگ ۴/۵ ورقی، ۲ ماشین رولند فاوریت (دوورقی)، یک ماشین تا کن دستی کاغذ و یک دستگاه حروف‌چینی مونوفتو به آن اضافه شد. در آن روزهایی که چاپخانه افست از خیابان قوام‌السطنه به خیابان گوته انتقال یافت.

ماشین‌های چاپ لترپرس هم به کشورمان وارد شد و در این مرحله بود که شرکت افست، عمده سفارشات چاپی خود را که کتاب‌های درسی وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش در آن روزگار بود گرفت و از سویی قرار شد که نقشه چاپ و کتاب‌های سازمان نقشه‌برداری کشور را نیز در اندازه‌های بزرگ به چاپ برساند.
بعد از این بود که یکی از سهامداران اولیه شرکت که ۶۰۰ سهم ۱۰۰۰ تومانی شرکت را در اختیار داشت در سال ۱۳۴۱ تمام سهام خود را به سازمان خدمات اجتماعی آن روزگار واگذار کرد و بدین ترتیب آن سازمان عمده‌ترین سهامدار شرکت افست در آن سال‌ها شد. در سال ۱۳۴۷ هم که قانون تجارت توسط مجلس شورای ملی تصویب شد.

شرکت مذکور در در سال ۱۳۵۵ به سهامی عام تغییر داده شد. در همین سال‌ها یعنی آغاز دهه ۵۰ بود که یک طرح مطالعاتی توسط سازمان مدیریت صنعتی کشور درباره «چگونگی گسترش شرکت افست» انجام شد و ضمن تاکید برضرورت توسعه این شرکت، پیشنهادهایی در آن ارائه شد که ازجمله پیشنهادها انتقال چاپخانه افست از محل خیابان گوته سابق به محل فعلی آن یعنی تپه‌های سرخه حصار در دشت و تپه‌های اطراف جاده تهران آمل و روبه‌روی اراضی و کوه‌های تهرانپارس در آن روزگار بود که هنوز مسکونی و نیز چندان تجاری و صنعتی هم نشده بود و جسته گریخته فقط کارخانه‌هایی مثل بیک و آزمایش در حاشیه جاده آن دیده می‌شدند و نشانی معروف «سه‌راه آزمایش» در این مسیر نیز از آن روزگار رایج و باب شد و در نهایت زمینی خریداری شد و در سال ۱۳۵۲ نخستین سری ماشین‌های رول چاپ افست به سوله‌های تولید و چاپ این شرکت منتقل و در سال ۱۳۵۶ نصب آنها امکانپذیر و فعالیت چاپ در آن آغاز شد.

بنابه گفته مسئولان چاپ افست در سال ۱۳۵۴ سرمایه شرکت افست به ۵۰ میلیون تومان یعنی ۵۰ هزار سهم هزار تومانی افزایش یافت و برای اجرای طرح‌های توسعه آن به قانون گسترش نیاز بود و باید ۴۹ درصد سهام آن واگذار می‌شد که این کار در ۲ مرحله انجام شد و سرمایه شرکت در یک حرکت از ۵۰ میلیون به ۱۰۰ میلیون افزایش یافت و بنابراین سهام کل شرکت به یک میلیون سهم صدتومانی تقسیم شد و پس از اجرای «قانون گسترش» سهم سازمان خدمات اجتماعی به ۴۲/۵ درصد رسید.

در ویکی پیدیا این شرکت نوشته شده: ین شرکت از سال ۱۳۶۹ به سازمان بورس اوراق بهادار تهران وارد شده‌است. شرکت افست در حال حاضر ۴ شعبه در سرتاسر ایران دارد که در زمینه چاپ و انتشار کتاب‌های درسی، مطبوعات و… به فعالیت می‌پردازند. در حال حاضر طبق آمارهای ارائه شده ظرفیت تولیدی شرکت سالانه حدود ۷۵ میلیون جلد کتاب درسی با میانگین صفحات ۱۶۰ صفحه، ۱۶۵ میلیون نسخه روزنامه چهار رنگ ۱۶ صفحه‌ای در قطع ۵۰*۳۵ و ۵۵ میلیون نسخه مجله با قطع ۲۸*۲۱ و با صفحات تقریبی ۳۶ صفحه و حدود ۲ میلیون جلد کتاب متفرقه در سال است.